Mało jest symboli, które wzbudzają taką fascynację, niepokój, a nawet sprzeciw, jak pentagram. Jest to jednocześnie znak, wokół którego narosło wiele mitów, stereotypów i nieporozumień. Czym jest pentagram i jakie ma znaczenie?

Geometria pentagramu

Pentagram jest wielokątem w kształcie pięcioramiennej gwiazdy. Można go narysować, nie odrywając ręki od kartki. Możliwe jest również skonstruowanie idealnego pentagramu przy użyciu cyrkla i linijki bez podziałki. Warto wiedzieć, że geometria pentagramu ma niezwykłe właściwości. Długości, które można wyróżnić wewnątrz pentagramu, pozostają do siebie w relacji matematycznej zwanej złotą proporcją. (Pentagram pojawia się również w astronomii, gdyż trajektoria ruchu Wenus obserwowanego z Ziemi przyjmuje kształt pięcioramiennej gwiazdy).

Symboliczne znaczenia pentagramu

Sama nazwa „pentagram” pochodzi ze starożytnej greki. Pentagram był używany jako symbol religijny i magiczny od czasów starożytnych. Stosowany jest w praktykach neopogańskich, takich jak Wicca. Niektórzy kojarzą go z masonerią. W tradycji chińskiej przyporządkowuje się pięć ramion poszczególnym żywiołom oraz kolorom. Pentagram ma swoje miejsce również w chrześcijaństwie, gdyż pięć ramion odpowiada pięciu ranom ukrzyżowanego Chrystusa. Najpowszechniejsza na Zachodzie interpretacja mówi, że pięć wierzchołków pentagramu oznacza: ogień, wodę, ziemię i powietrze, zaś piąty wierzchołek to światło związane z umysłem.

Pentagram prosty (biały) i odwrócony (czarny)

W XIX wieku ukształtowało się rozróżnienie pomiędzy pentagramem zorientowanym wierzchołkiem w górę (tzw. białym) a pentagramem zorientowanym w dół (nazywanym czarnym). Pentagram biały przedstawia ducha dominującego nad czterema materialnymi żywiołami, dlatego uznawany jest za symbolizujący dobro. Pentagram odwrócony natomiast, przeciwnie, oznacza triumf materii nad duchem, stąd też kojarzony jest z czarną magią i mroczną stroną ludzkiej natury. Ponadto, pentagram odwrócony może budzić skojarzenia z wyglądem głowy kozła – zwierzęcia metaforycznie przedstawiającego szatana.

Kontrowersje wokół pentagramu

Pentagram jest symbolem głęboko zakorzenionym w kulturze, pojawia się na przykład w „Fauście” Goethego, gdzie uniemożliwia Mefistofelesowi opuszczenie pomieszczenia. W tradycyjnych kręgach chrześcijańskich kojarzony jest jednak głównie z satanizmem i potępiany. W Stanach Zjednoczonych w latach dziewięćdziesiątych i po roku 2000 powstało wiele kontrowersji dotyczących tego, czy pentagram może być noszony przez uczniów w szkołach oraz czy można stosować go jako symbol religijny na nagrobkach. Konflikty rozstrzygnięte zostały na rzecz zwolenników pentagramu, którzy powołali się na prawo do wolności religijnej.

Pentagram, np. w formie talizmanu Pentagram runiczny – srebro obecnie jest używany przede wszystkim jako symbol ochronny. Więcej o tym symbolu możesz dowiedzieć się z poniższego filmu.